De kracht van luisteren wordt onderschat. Oprecht luisteren is een ongekend belangrijk instrument. In de trainingen die ik geef over ontvangen en geven van feedback oefenen we er geregeld mee. Hoe belangrijk is de juiste boodschap en hoe belangrijk is te horen of deze goed is ontvangen? Met goed ontvangen bedoel ik hoe de boodschap is ontvangen.
Je dag instappen en bedenken dat je gewoon eens ‘een potje’ gaat luisteren vandaag, wat zou dat een verademing zijn. Hoevelen van ons zijn niet vooral druk bezig met zenden en neerzetten wat je zelf belangrijk vindt. De wedstrijdjes ver-plassen of wie de grootste heeft. We kennen ze allemaal. Vermoeiend en ze leiden alleen maar af van waar het eigenlijk om gaat. Als je zelf praat hoor je wat je al weet, hoe waar is dat. Als je nieuwe dingen wilt horen en ontdekken, betekent het je de vaardigheid van oprecht luisteren eigen maken.
De metafoor van de reis
Geïnteresseerd achterover in je stoel, met een open geest en het vermogen om wezenlijk aandacht te besteden aan de ander zou ons veel meer opleveren. Ook hierbij gaat het eigenlijk om de reis, niet om de bestemming. Hoe reis jij? Wil je alles bepalen en al van te voren vastleggen of durf je ook eens de toeristische route te nemen en zien wat zich aandient? Hoe voer jij je gesprekken? Weet jij al precies wat het moet gaan opleveren en staat de manier waarop al vast? Of ben je oprecht geïnteresseerd in de ander en sta je open voor wat er naar voren komt? Voor wat je allemaal hoort als je echt kijkt en luistert. Wat zou het je allemaal kunnen opleveren? Ken je de fluisterboten die ondermeer varen in Giethoorn? Ze zijn niet alleen milieuvriendelijker maar vooral ook bedoeld om je niet af te leiden van waar het om gaat: de indrukken, geuren en geluiden van de omgeving. Stil zijn om te zien en te horen. Pak zelf eens de fluisterboot als je in gesprek gaat, zet je eigen motoren even af en laat je verrassen.
Open vragen
Kunnen we het nog wel, echt luisteren? Met al die prikkels voortdurend om ons heen vraagt echt luisteren ook om even stil te staan of stil te zitten. Om een open houding. De kunst van luisteren jezelf machtig maken, betekent je ook bekwamen in de kunst van het vragen stellen. Open vragen, zonder een andere bedoeling dan helder te krijgen waar het over gaat. Open vragen en niet om de munitie te vinden om je eigen ideeën neer te zetten. Open vragen. Het woord zegt het al, gewoon open vragen en luisteren wat er aan informatie naar je toekomt. En weer open vragen om verder te begrijpen.
Open mind
Het betekent dat je je eigen gedachten naar achteren schuift, niet al denken dat je het weet of denken dat je het hoort. Het betekent je echt openen voor de beelden van de ander en je verwonderen over wat je ontdekt. Open kijken. Het is als het genieten van een route die je nog niet kent en genieten van wat je ziet.
Zo gauw je merkt dat je weer begint te richten of te sturen, ben je weer zelf aan zet. Echt luisteren en open vragen stellen betekent dat je niet weet wat er gaat komen en de ander de ruimte geven om het gesprek en de manier waarop je voortgaat te bepalen. Ik hoorde pas de term ‘hardop kijken’. Hoe verrassend scherp is dat, niet je beelden in je hoofd laten bepalen hoe je handelt maar ze gebruiken en toetsen of ze juist zijn. Met de openheid om ze ook bij jezelf ter discussie te durven stellen. Zodat ook de ander weet en hoort waar het over gaat bij jou en je de ander uitnodigt om dit ook te doen.
Open houding
Misschien voel je nu als je dit leest, hoe vaak je een gesprek wel bent begonnen met een open vraag en er misschien nog een stelde, maar daarna toch vooral weer het gesprek naar een goed einde wilde brengen. Alle inspanning ten spijt, een soort van vrije keuze op de snelweg welke baan je wilt nemen, maar ze leiden wel allemaal naar het al van te voren bepaalde eindpunt.
Degene met wie je in gesprek bent, zal het dan voortaan wel laten om op jouw open vragen in te gaan, want ze zijn helemaal niet open bedoeld .Geloof het maar dat de ander het aan je houding kan zien of je eigenlijk al klaar zit om weer zelf te schakelen en de snelheid te bepalen. Dat je eigenlijk over je schouder zit te kijken of je al weer kunt inhalen of de motor van je boot weer aan kunt zetten en jouw route kun vervolgen. Je houding zegt alles. Bedenk eens hoe het gaat wanneer je oprecht een open houding hebt, wat is er dan, waardoor wordt je getriggerd. Ga naar dat gevoel en die situatie en breng dat in je zelf teweeg bij een volgend gesprek. Misschien ken je het uit je jeugd of misschien ook nu nog. En houd in gedachten hoe graag jij ook oprecht wordt benaderd en zelf ook voelt dat de intentie van de ander niet gericht is op echt naar jou luisteren en je begrijpen. Oefen ermee en laat je verrassen door wat het je oplevert.
Met de houding van de leerling
Oprecht de ander het stuur geven in het gesprek vraagt om vragen die ruimte geven voor de ander. Het gaat om niet direct overpakken als je denkt dat je het weet of dat de ander het juist niet weet. Het gaat om richting ontdekken en je laten verrassen. Het heeft te maken met het feit dat je wilt luisteren om te begrijpen en om te leren. Je geeft jezelf en de ander de ruimte om te ontdekken. Omdat je gelooft dat je kunt leren, van de ander, van de casus, over het onderwerp. Luisteren is in dat opzicht helemaal niet zo moeilijk. Als je altijd leerling durft te zijn en er van overtuigt bent dat je van iedereen iets kunt leren, dat alles wat je tegenkomt je mogelijkheden tot groei en verrijking biedt, dan wil je wel luisteren.
Zoals je ademloos kon luisteren naar de verhalen van je grootvader of van die leraar die zo prachtig kon vertellen over de onderwerpen die hem bezighielden. Zoals je bijna ademloos kunt genieten van prachtige zich ontvouwende landschappen die je ziet als je de snelweg eens laat voor wat het is. Een snelweg die je snel brengt van A naar B. Niets meer en niets minder. Ik daag je uit om ook in je gesprekken eens wat vaker de toeristische route te nemen. Niet weten waar en wanneer je ergens uit gaat komen en ook niet precies hoe lang je er over doet. In de fluisterboot te stappen die je de omgeving laat zien en horen en je eigen motor eens even uit te zetten. In de oprechte overtuiging dat zich onderweg allerlei moois aandient, als je de moeite neemt om er aandacht aan te besteden. Wat een cadeau kunnen we elkaar geven als we zo met elkaar in gesprek gaan. (F)luister en geniet van de route.
Bron: Blog van Margreet Oostenbrink op www.InVerbinding.works